Het Innovatieplatform wenst een beweging in gang te zetten om het belang van een gecoördineerde excellentiestrategie voor de wetenschap in Nederland te agenderen en te bevorderen. Het idee is om de juni 2009 een analyse te presenteren die een eerste antwoord schetst op de volgende vragen:

1. Wat zijn de belangrijkste sterktes en zwakten van het Nederlandse wetenschapssysteem? Meer specifiek: Wat zijn de belangrijkste barrières om te komen tot excellentie en een gecoördineerde excellentiestrategie?;
2. Welke trends (bedreigingen en kansen) en ontwikkelingen zijn van invloed op de wijze waarop (top)wetenschap zich ontwikkelt? Welke mogelijke implicaties hebben deze trends en ontwikkelingen voor een nieuwe excellentiestrategie voor de Nederlandse wetenschap?;
3. Wat zijn de belangrijkste kenmerken van enkele inspirerende voorbeelden van landen die daadwerkelijk de beweging naar meer excellente wetenschap (nationale excellentiestrategieën) hebben ingezet? Wat zijn de belangrijkste handvatten of stuurvariabelen voor een strategie gericht op excellentie?

De vragen die onder 1 en 2 zijn geformuleerd zijn typisch bestanddelen van een SWOT-analyse. De antwoorden op de onder 3 geformuleerde vragen moeten een aantal suggesties opleveren voor het door het IP te initiëren proces van het formuleren van een gezamenlijke excellentiestrategie voor de Nederlandse wetenschap.

De SWOT analyse van het Nederlandse Wetenschapssysteem leverde de volgende conclusies op.

Kracht noemen we:

• Productiviteit en met name kwaliteit wetenschap zeer hoog.
• Sterke internationale oriëntatie wetenschappers.
• Nederland scoort sterk in de breedte (blinkt uit in bijna alle gebieden; alle universiteiten van goede kwaliteit)

Zwaktes:

• Onderzoeksfinanciering is zeer laag en blijft steeds verder achter.
• Aanwas en doorstroming talent laag
• Teveel drukte en lagen in het wetenschapssysteem.

Als kansen zien we:

• Maatschappelijke problemen als vertrekpunt.
• Profilering wetenschap in binnen- en buitenland.
• Aanhaken bij globalisering wetenschap.
• Leren van inspirerende voorbeelden uit andere landen.

Bedreigingen zijn:

• Overall stijging kosten wetenschap.
• Science as a commodity (sterke toename aantal wetenschappers).
• Hoge mate van mobiliteit kenniswerkers (talent is footloose).
• Het Nederlandse volk heeft weinig geld over voor de wetenschap.