De belangrijkste ketenpartners in centrale examinering in het VO (CEVO, CITO en IB-Groep) hebben recentelijk een gezamenlijke discussienotitie uitgebracht met daarin een toekomstbeeld van de wijze van examineren in 2012. Naast de papieren examens zoals we die nu kennen, wordt verwacht dat examinering met behulp van de computer in 2012 een belangrijke plaats ingenomen zal hebben. In de notitie wordt opgemerkt dat niet alleen de wijze van examinering, maar ook allerlei onderliggende processen daarmee zullen veranderen. Examenconstructie, logistiek, distributie en organisatie kunnen op een andere - en veelal efficiëntere - manier vormgegeven worden. Juist omdat er veel meer gaat veranderen in het achterliggende proces (en op termijn in combinatie met allerlei nieuwe onderwijsvormen in de sfeer van e-learning) is het zaak om een strategische oriëntatie te starten op de mogelijke rol die de IB-Groep kan spelen in het domein van onderwijsgerelateerde elektronische diensten.

Tegen deze achtergrond is het zaak voor de IB-Groep om een visie te ontwikkelen op het veld van online examineren en de rol die de IB-Groep hierin kan spelen. Gevraagd is om een rapportage waarin de ontwikkelingen rondom online examineren binnen en buiten het onderwijs worden beschreven en waarin enkele strategisch opties, beslispunten en aanbevelingen voor de IB-Groep zijn uitgewerkt. Deze

In de rapportage moet antwoord worden gegeven op drie hoofdvragen:

1. Welke ontwikkelingen op het gebied van online examineren spelen er binnen het onderwijsveld?
2. Welke ontwikkelingen op het gebied van online examineren spelen er buiten het onderwijs (denk aan partijen als de brandweer, het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen of de branche-organisatie Vapro) en in de markt van aanbieders?
3. Wat speelt er in andere landen op het punt van online examineren? Waar zitten de ontwikkelingen waar we wat van kunnen leren?

Als voornaamste voordelen van CBT worden genoemd: (1) meer flexibiliteit, (2) inhoudelijk betere toets(ingsmogelijkhed)en (bijvoorbeeld door toepassing van rich media), (3) CBT als trigger voor een meer continue benadering van toetsen, (4) meer efficiency (digitale distributie, versioning, geautomatiseerde tijd- en plaatsonafhankelijke correctie), (5) kostenbesparing (hergebruik van vragen), (6) geringere beheerslasten (centrale aanmelding en inplanning), (7) CBT als trigger voor keteninformatisering (aansluiting op andere ketenstappen), en (8) snellere feedback van toetsresultaten.

Er zijn ook nadelen: (1) grotere fraudegevoeligheid (maar voorstanders noemen CBT ook juist fraudebestendig), (2) behoefte aan een grote batterij gelijkwaardige, robuuste vragen, (3) grote investeringen (ontwikkeling van software, item banking, pre-testing, vergelijkbare toetsen, security, certificering), (4) centralisatie (die voor scholen niet steeds gewenst is), (5) kostbaar maatwerk in CBT, en (6) minder flexibiliteit in volgorde van beantwoording (voor zover CBT toetsen met vaste vraagvolgorde werken).

Hoe de afweging tussen voor- en nadelen in de praktijk uitvalt en of CBT financieel echt interessant is, is onduidelijk. Tegenover het interessante potentieel aan kostenbesparingen in de distributie van examens en het hergebruik van opgaven staan in de aanloopperiode eenmalige substantiële investeringen in de ontwikkeling van grotere item- en opgavenbanken.

Bovengenoemde voordelen manifesteren zich vermoedelijk wel sterker bij web-based CBT dan bij hybride (client/server based) CBT (zie 1.4). In feite vormt web-based CBT ten opzichte van hybride CBT een volgende generatie toepassing.