Nederland beschikt over talloze kleine en middelgrote bedrijven die software produceren voor allerlei toepassingen, zowel closed source als open source. Sommige organisaties - zoals TomTom - zijn zelfs uitgegroeid tot wereldspelers. Daarnaast zijn er bedrijven actief die zelf geen software produceren, maar diensten verlenen bij het gebruik van deze software.

Momenteel is er onvoldoende inzicht in de economische kracht van deze activiteiten, zowel in termen van werkgelegenheid als omzet en export. Samen met ICT~Office, de brancheorganisatie van de Nederlandse ICT-sector, onderzoekt Dialogic de samenstelling, de omvang en de economische betekenis van de softwaresector in Nederland.

Met dit onderzoek hoopt ICT~Office de betekenis van de softwaresector voor de Nederlandse economie beter in kaart te brengen. Het onderzoek gaat onder meer in op de vraag of bedrijven volledig hun omzet halen uit de ontwikkeling van software of het opzetten van diensten rond de ontwikkeling of inzet hiervan (denk aan implementatie-, onderhouds- of advertentiediensten).

In 2008 stelde ICT~Office in een rapport over de productsoftwaresector in Nederland vast dat het moeilijk is om te achterhalen wat de toegevoegde waarde van de softwaresector voor Nederland is wegens het gebrek aan controleerbare gegevens. De cijfers van het CBS geven vooral inzicht in de omvang van de Nederlandse ICT-branche en minder in de samenstelling ervan. Over het specifieke belang voor de Nederlandse economie van het ontwikkelen en verkopen van software en diensten op software ontbreken de noodzakelijke gegevens. Het CBS heeft niet de ruimte en de middelen om daar dieper onderzoek naar te kunnen doen.

ICT~Office heeft daarom onderzoeksbureau Dialogic gevraagd om een studie te starten naar de omvang en de economische betekenis van de softwaresector voor Nederland en de samenstelling van verschillende activiteiten rond software. Hiermee zou tevens een verdieping kunnen worden gegeven aan de basisgegevens, zoals die door het CBS worden verzameld.

In Finland wordt al enige tijd jaarlijks een onderzoek gedaan naar de rol en betekenis van het ontwikkelen en verkopen van software en diensten op software voor de Finse economie. Dit onderzoek is mede tot uitgangspunt genomen bij het formuleren van de vraagstelling voor dit Nederlandse onderzoek.

Economische kengetallen van de softwaresector

• De softwaresector is een volwaardige en belangrijke economische sector in Nederland, met een omzet van 25,0 miljard euro en een bruto toegevoegde waarde van 17,3 miljard euro. Hiermee draagt de softwaresector 2,8 procent bij aan de Nederlandse economie (BNP). Deze toegevoegde waarde is minstens zo hoog als de meeste sleutelgebieden zoals gedefinieerd door het Innovatieplatform als strategische sectoren waarin Nederland internationaal uitblinkt in kennis en bedrijvigheid.
• De omzetwaarde uit software is feitelijk nog groter omdat ook veel software wordt ontwikkeld en verkocht door bedrijven die formeel buiten de definitie van de softwaresector vallen zoals die door het CBS wordt gehanteerd. Als deze activiteit wel wordt meegeteld, kan de omvang van de toegevoegde waarde oplopen tot 24,3 miljard euro. Dat is een bijdrage van 3,9 % aan de
  nationale economie (BNP).

Kenmerken van softwareproducten

• Vaak wordt gedacht dat in Nederland vooral maatwerksoftware wordt ontwikkeld. De omzet aan maatwerksoftware is 5,5 miljard per jaar. Daarnaast wordt in Nederland echter 3,9 miljard euro omgezet aan productsoftware. Hoe groter het bedrijf is, hoe groter het aandeel productsoftware is.
• Op basis van het aantal bedrijven in de softwaresector dat software produceert, wordt geschat dat er in 2010 tussen de 30.000 en 35.000 softwareproducten op de Nederlandse markt zijn.

Innovatie

• De softwaresector is een R&D-intensieve sector. Dit blijkt uit het percentage van de arbeidscapaciteit dat aan onderzoek en ontwikkeling wordt besteed (9% bij softwareproducenten) en uit het percentage aanvragen voor de innovatieregeling WBSO (13,5% van het totaal). Bedrijven die relatief veel open source software gebruiken, doen meer aan onderzoek en ontwikkeling dan andere bedrijven.
• De innovativiteit van de softwaresector blijkt ook uit het feit dat 23% van de omzet van bedrijven in deze sector uit nieuwe of verbeterde producten komt. Gemiddeld ligt dat in Nederland op 10%.
• Voor deelname aan subsidieregelingen is er nog veel groei mogelijk in de softwaresector: zo maken de kleine MKB-bedrijven en de open source bedrijven nog relatief weinig gebruik van de WBSO-regeling.
• Bedrijven die een relatief groot deel van hun omzet uit nieuwe producten halen, besteden veel capaciteit aan onderzoek en ontwikkeling; ze behalen hun omzet met name uit de verkoop van zelfontwikkelde software, ze leveren met name productsoftware en maken relatief vaak gebruik van SaaS-constructies.