Het behoeft weinig uitleg dat informatie- en communicatietechnologie (ICT) een steeds belangrijkere rol speelt in veel economische en maatschappelijke sectoren. Gezien het belang van ICT-onderzoek en de kennis en innovaties die uit dit onderzoek voortkomen, is de vraag gerechtvaardigd wat de aard en omvang van het ICT-onderzoek aan Nederlandse kennisinstellingen (universiteiten en publieke kennisinstellingen) is. Dit inzicht helpt ons beter te duiden of de omvang van dit onderzoek toe- of afneemt en welke deze veranderingen op de (middel)lange termijn kunnen hebben op de kwaliteit en omvang van het Nederlandse ICT-onderzoek.

Om een en ander inzichtelijk te maken voeren Technopolis en Dialogic in opdracht van ICTRegie met steun van NWO, STW en SenterNovem de ICT-scan 2008 uit. Het hoofddoel van deze ICT-scan is om een actueel overzicht te geven van het totale ICT-onderzoek aan de Nederlandse universiteiten en kennisinstituten en de financiering daarvan. De gevolgde methodiek komt overeen met eerdere scans, zodat de verzamelde cijfers vergeleken kunnen worden met eerdere scans (o.a. in 2005 en 2003).

Het is duidelijk dat ICT een belangrijke en groeiende rol speelt in veel maatschappelijke en economische sectoren. Hierdoor is er ook duidelijk behoefte aan ICT-onderzoek voor het oplossen van een aantal maatschappelijke problemen en het versterken van het innovatievermogen van Nederlandse bedrijven. Daarnaast blijkt uit de gesprekken met experts uit het bedrijfsleven en uit maatschappelijke sectoren dat ICT-vraagstukken steeds complexer worden. Niet alleen technisch (bijvoorbeeld ten aanzien van standaarden en integratie van software in uiteenlopende apparatuur), maar zeker ook organisatorisch. Daarom is het belangrijk om bij het ICT-onderzoek aandacht te besteden aan de koppeling van technische en niet-technische kennisdomeinen.

De publieke kennisinfrastructuur lijkt op deze trend in te spelen, aangezien juist afdelingen die zich richten op ICT-onderzoek in combinatie met andere disciplines de afgelopen jaren zijn gegroeid, zoals bijvoorbeeld het CTIT aan de UT. Opvallend is echter dat dit nog onvoldoende erkend wordt door de bedrijven en maatschappelijke organisaties die geïnterviewd zijn voor deze studie. De gesprekspartners geven aan dat het (universitaire) ICT-onderzoek onvoldoende aansluit bij hun kennisbehoefte en dat balans te veel bij het fundamentele ICT-onderzoek ligt. Zij zijn van mening dat een deel van het ICT-onderzoek gericht moet worden op onderwerpen die aansluiten bij de huidige wetenschappelijke en economische sterkten van Nederland.

In de afgelopen 10 jaar heeft de overheid beleid gevoerd om samenwerking en kennis-uitwisseling tussen bedrijven en kennisinstellingen bij onderzoek en innovatie te stimuleren door het opzetten van netwerken en nieuwe (publiek-private) stimuleringsprogramma´s. Ook de oprichting van ICTRegie past goed in dit beleid. Hieruit zijn verschillende succesvolle voorbeelden van samenwerking voortgekomen, variërend van het nieuwe spoorboekje van de NS, tot ontsluiting van het culturele erfgoed van het Rijksmuseum.

Desondanks blijkt uit de interviews dat de kennisuitwisseling en interactie tussen kennisinstellingen, bedrijven en maatschappelijke organisaties nog niet voldoende is ontwikkeld. Er blijven verschillende knelpunten bestaan die succesvolle kennisuitwisseling belemmeren. De oorzaak hiervan ligt zowel bij de bedrijven zelf als bij de kennisinstellingen, maar het gevolg is dat ICT-onderzoek en kennis onvoldoende zijn weg vindt naar toepassing in economische of maatschappelijke context.