Doel van het onderzoek is inzicht te genereren in buitenlandse ervaringen met kennis- en innovatiebeleid gericht op goederenvervoer en logistiek, en uit deze ervaringen leermomenten voor de Nederlandse beleidspraktijk vast te stellen. De uitkomsten fungeren als input voor verdere uitwerking van het programma "Nederland Innovatieland". Daarnaast beoogt het onderzoek te traceren waar in de buitenlandse kennisinfrastructuur relevante kennis aanwezig is, mede met het oog op mogelijke toekomstige samenwerking.

De volgende benchmarklanden zijn opgenomen in de vergelijking: België (B), Duitsland (D), Finland (FI), Frankrijk (F), Taiwan (TW), Zweden (S) en Zwitserland (CH). Bij de uitvoering van de landenstudies is de innovatiesysteembenadering als aangrijpingspunt gehanteerd. Deze benadering vat innovatieprocessen op als interactieve leerprocessen tussen verschillende (bedrijven en andersoortige) actoren die van elkaar afhankelijk zijn om innovaties tot stand te kunnen brengen. Goederenvervoer en logistiek zijn - conform deze benadering - opgevat als cluster of innovatiesysteem.

Algemeen innovatieklimaat.

Van de benchmarklanden behoren Zweden en Finland tot de landen met het meest gunstige innovatieklimaat in algemene zin, terwijl Nederland kan worden aangemerkt als een goede volger. De grote benchmarklanden Frankrijk en Duitsland scoren gemiddeld, terwijl België duidelijk beneden het gemiddelde Europese niveau presteert.

De innovatiekracht van de transportsector contrasteert met de hierboven geschetste innovatiekracht in algemene zin.

In alle benchmarklanden (Taiwan uitgezonderd) scoort de transportsector op innovativiteit lager dan het gemiddelde van de economie als geheel. Ook in de landen die overall een goed innovatieklimaat hebben (Finland en vooral Zweden) presteert de transportsector op het gebied van innovatiekracht duidelijk benedengemiddeld. In vergelijking met Duitsland, dat uit deze vergelijking tussen de benchmarklanden relatief het gunstigst naar voren komt, doet de Nederlandse transportsector het alleen goed in termen van op innovatie gerichte samenwerking en patentaanvragen. Vooral in het benutten van innovatiestimuleringsregelingen van de overheid, scoren Nederlandse transportbedrijven - met hun Zweedse, Finse en Franse concurrenten - duidelijk lager dan Belgische en (vooral) Duitse transportondernemingen.

Nederland verschilt in een aantal opzichten flink van de benchmarklanden:

• Zo wijkt Nederland - evenals Finland - in de mate waarin wordt geïnvesteerd in transportinfrastructuur met 0,5% van het BNP flink af van het Europese gemiddelde (1,1%). In Zwitserland ligt dit op 2,6%.
• Van de benchmarklanden heeft de Nederlandse transportsector het grootste aandeel in de totale werkgelegenheid (5,9%); het Europese gemiddelde ligt op 3,9%.
• De Nederlandse binnenvaart vervoert 41,6% van het goederenvervoer gemeten naar tonkilometers, opvallend veel vergeleken met het Europees gemiddelde (6,8%).
• Het Nederlandse goederenvervoer per spoor (in tonkilometers) is daarentegen van ondergeschikt belang (3,5% versus 13,4% voor de EU als geheel).
• Onderzoekinstituten en universiteiten zijn in Nederland opvallend onbelangrijke informatiebronnen voor innovatie.