Het doel van dit onderzoek is het concreet in beeld brengen van clusters van bedrijvigheid rond de mainports en in samenhang met de mainports. De resultaten van het onderzoek zullen bijdragen aan de nieuwe nota Ruimtelijk Economisch Beleid en het ontwikkelen van een nieuw concept dat de mainports plaatst in internationale netwerken en clusters en hun vervlechting met de Nederlandse economie.

Het onderzoeksteam constateerde dat de mainport discussie te zeer wordt gevoerd vanuit een transport en logistiek perspectief. Onze hoofdconclusies is dan ook dat het volstrekt onvoldoende is om de rol van de mainports voor de Nederlandse economie overwegend in fysieke termen te definiëren. Mainports zijn nu al belangrijke kennis- en informatieknooppunten en het kunnen aansturen en regisseren van deze stromen, is essentieel voor de toekomstige ontwikkeling van de beide mainports. Het clusteronderzoek laat zien dat de betekenis van de mainports voor de Nederlandse economie veel diffuser is dan louter de rol voortkomend uit de traditionele mainportgebonden activiteiten.

Gezien vanuit het oogpunt van de clusters die we hebben onderzocht hebben de mainports een ruimere functie dan alleen een vervoersknooppunt. We hebben dan ook vijf verschillende functies van de mainports in ogenschouw genomen, te weten:

• De mainport als ´Goederenknooppunt´. Hier gaat het om de klassieke functie van de
  mainports in het fysieke vervoer van goederen. Beide mainports vervullen een belangrijke functie voor het vervoer van goederen en kunnen daarbij ook Value Added Logisticsdiensten toevoegen;
• De mainport als ´Reizigersknooppunt´. Vooral Schiphol is voor alle clusters een knooppunt voor het zakelijk vliegverkeer. Dat kan zijn ten behoeve van het uitvoeren van opdrachten in het buitenland, het onderhouden van contacten met andere concern delen tot het doen van marketing en andere commerciële activiteiten;
• De mainport als ´Clustermagneet´. De geografische omgeving van de mainports trekt bedrijvigheid aan, en onze hypothese is dat deze bedrijvigheid in sommige gevallen een zekere ´clustering´ vertoont. Dat wil zeggen dat bedrijven uit dezelfde sector of waardeketen zich in elkaars nabijheid vestigen om concurrentievoordelen te halen, ofwel door die nabijheid, ofwel door de specifieke voordelen die de locatie biedt;
• De mainport als ´Business Generator´. De mainports verlenen niet alleen diensten aan het bedrijfsleven, als infrastructuurbedrijf (GHR en Schiphol NV) en ´transport- en distributiecluster´ functioneren ze ook als belangrijke (potentiële) klant/opdrachtgever voor een aantal van de door ons onderzochte clusters;
• De mainport als ´Uithangbord´. Het imago van enerzijds de luchthaven Schiphol maar meer nog de stad Amsterdam en anderzijds Rotterdam met zijn reputatie als wereldhaven is een van de ´zachtste´ factoren die deel uitmaakt van het strategische belang van de mainports.