De toenemende globalisering raakt ook het Nederlands wetenschappelijk onderzoek. Eén van de gevolgen van deze globalisering is dat Nederlandse wetenschappelijke instellingen steeds meer samenwerken met instellingen in het buitenland. Een ander gevolg is dat de arbeidsmarkt voor wetenschappers internationaliseert. Voor het behoud of de versterking van de internationale (top)positie van Nederlandse onderzoeksinstellingen is het essentieel dat deze instellingen door de beste onderzoekers worden bevolkt - ook uit het buitenland. In dat kader is de aantrekkingskracht van Nederland als plaats om zich als onderzoeker te vestigen een belangrijke factor. Het gaat daarbij niet alleen om een inspirerend en uitdagend wetenschappelijke klimaat, maar ook om meer alledaagse zaken zoals het woon- en leefklimaat in Nederland en de wijze waarop wetenschappelijke instellingen de integratie van buitenlandse wetenschappers binnen en buiten de instelling ondersteunen.

De ondersteuning van de Nederlandse kennisinfrastructuur - in het bijzonder het wetenschappelijk onderzoek - is een belangrijk beleidsterrein van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Het ministerie is voornemens in 2007 een bijeenkomst te organiseren over het internationale profiel van Nederland op de beleidsterreinen van het ministerie.

Ter voorbereiding van het congres heeft de directie Internationaal Beleid aan Dialogic gevraagd een quick scan uit te voeren naar de ervaring van buitenlandse onderzoekers met wonen en werken in Nederland. Voorts moet de verkenning een beeld opleveren van de internationale betekenis en uitstraling van Nederlandse wetenschappelijke clusters.

Een aantal conclusies naar aanleiding van het onderzoek.
Voor wat betreft de ervaringen van de buitenlandse wetenschappers met informatievoorziening en ondersteuning die zij ontvangen wanneer zij naar Nederland willen komen om te wonen en te werken, kunnen we het volgende concluderen:

• Informatievoorziening voor buitenlandse wetenschappers over wonen en werken in Nederland is redelijk tot goed georganiseerd;
• Kennismigrantenregeling is een verbetering, maar de uitvoering verloopt nog niet altijd goed en de regeling is niet altijd bekend bij uitvoerders en de doelgroep;
• De toekomstige werkgever biedt - begrijpelijkerwijs - meer ondersteuning dan de Nederlandse autoriteiten bij de komst naar Nederland;
• Wetenschappers die met familie naar Nederland komen ervaren de meeste problemen in termen van administratieve lasten, etc. Terwijl uit onderzoek blijkt dat wetenschappers die hun gezinnen meenemen uiteindelijk beter presteren.

De ervaringen van de buitenlandse wetenschappers ten aanzien van het wonen in Nederland en de aansluiting van de ervaringen bij de verwachtingen vooraf, zijn als volgt samen te vatten:

• Over het wonen in Nederland zijn buitenlandse wetenschappers overall erg tevreden;
• Aanbod van woonruimte voor alleenstaanden is ruim maar komt niet overeen met de wensen van alleenstaande buitenlandse wetenschappers;
• Buitenlandse wetenschappers zijn vaak ontevreden over het contact met artsen omdat zij zich niet serieus genomen gevoelen.

Over de ervaringen van buitenlandse wetenschappers ten aanzien van het werken en het wetenschappelijke klimaat bij Nederlandse universiteiten en instellingen, kan worden geconcludeerd:

• Over het academisch niveau bij Nederlandse universiteiten en onderzoeksinstellingen zijn buitenlandse wetenschappers zeer tevreden;
• Ongeveer eenderde van de buitenlandse wetenschappers is ontevreden over het HRM-beleid van Nederlandse universiteiten en instellingen om buitenlandse onderzoekers in Nederland te behouden;
• Wiskundigen en informatici en economen en econometristen zijn het meest tevreden over het werken in Nederland.

Over de internationale positionering van Nederlandse universiteiten en de betekenis en uitstraling van vier Nederlandse wetenschappelijke clusters (biomedische wetenschappen, natuurwetenschappen, economie & sociale wetenschappen, techniek en informatie) zijn de volgende conclusies te trekken:

• Nederland staat in de top 10 van Nobelprijs laureaten;
• Amerikaanse en Britse universiteiten domineren de ranglijsten sterk;
• TUD behaalt hoogste score van Nederlandse universiteiten met een dertiende plaats in de THES Wereld top 100 in Technology ranglijst;
• Bij biomedische wetenschappen en techniek & informatica bevinden zich gemiddeld drie Nederlandse universiteiten zich in de top 100;
• Universiteit Utrecht scoort relatief goed op het gebied van natuurwetenschappen;
• Op het gebied van economie en sociale wetenschappen doet de EUR het relatief goed, maar ook de op economie gespecialiseerde Universiteit van Tilburg;
• Elke Nederlandse universiteit heeft minimaal 1 onderzoeksgebied waarbij het mondiaal tot de top behoort;
• Het onderzoeksgebied chemie & chemische technologie behoort tot de mondiale top bij 10 van de 13 Nederlandse universiteiten.