De blockchain als digitale notaris

Kan de blockchain de notaris vervangen? De technologie is er klaar voor, maar nog allesbehalve toegankelijk. Toch zijn juist deze mogelijkheden erg interessant voor overheden en bedrijven.

Partijen die elkaar niet kunnen of willen vertrouwen, maar toch een transactie willen uitvoeren, kunnen daarvoor gebruik maken van de diensten van een trusted third party. Dit is een derde, onafhankelijke en door beide partijen vertrouwde partij, die toeziet op de juiste uitvoering van de transactie.

Bij veel transacties vervult een notaris de rol van trusted third party. Denk bijvoorbeeld aan de overdracht van een huis, de oprichting van een stichting, of het vastleggen van een testament. De notaris zorgt ervoor dat de transactie goed en voor beide partijen duidelijk is opgesteld, door beide partijen wordt begrepen, en zorgt in een aantal gevallen voor de uitvoering ervan. Ook slaat de notaris de transactie op in zijn archief, zodat geen discussie kan ontstaan over welke transactie is uitgevoerd: de kopie van de notaris is ‘de waarheid’.

Kern van de blockchain is dat het transacties mogelijk maakt tussen partijen die elkaar niet kunnen of willen vertrouwen. De blockchain zou hiermee de rol van de notaris kunnen vervangen. In theorie zou de blockchain zelfs een belangrijk voordeel hebben ten opzichte van de traditionele notaris: doordat het systeem is gebaseerd op formele regels en wiskundig bewezen principes, kan de juiste werking van de blockchain door iedereen worden gecontroleerd.

De blockchain is, zoals we in het vorige artikel zagen, zeer lastig te corrumperen. In theorie kan een blockchain alleen worden beïnvloed door een partij die over méér dan de helft van de totale rekenkracht beschikt van alle op de blockchain aangesloten partijen. Een belangrijk voordeel, maar ook nadeel van via de blockchain uitgevoerde transacties, is dat ze niet kunnen worden gewijzigd. Een klein foutje in het digitale ‘contract’ kan dus catastrofale gevolgen hebben. Als het gaat om de blockchain moeten juristen gaan denken als programmeurs, en programmeurs als juristen.

Time stamping

Een van de notariële taken die het eenvoudigst met een blockchain te implementeren zou zijn, is time stamping. Bij time stamping gaat het erom een bewijs te krijgen van het feit dat een partij op een bepaald moment in tijd over bepaalde informatie beschikte. Zo kun je bijvoorbeeld aantonen dat je op een bepaald tijdstip een bepaalde uitvinding hebt gedaan, of dat een auteursrechtelijk beschermd werk eerder door jóu dan door iemand anders is gemaakt.

Een vroeger populaire methode van time stamping was door een gesloten enveloppe met de informatie op te sturen aan de Belastingdienst. Deze opende de enveloppe dan niet, maar plaatste er wel een (verifieerbare) poststempel met datum en tijd op. Andere vormen van time stamping zijn het deponeren van merken en rechten bij speciaal daarvoor ingerichte registers, zoals het Merkenbureau. In sommige gevallen (zoals bij patenten) zijn eenmaal goedgekeurde registraties openbaar.

Een andere methode zou zijn door de beschrijving van de uitvinding op te nemen in de omschrijving van een bankoverschrijving. Zodra de overschrijving is gelukt staat in de database van tenminste twee rekeningen dat jij op een bepaalde datum de uitvinding hebt gedaan. Dit is precies het principe op basis waarvan het ook met de blockchain kan werken.

In de praktijk

Stel, je hebt een uitvinding gedaan. Hoe kun je deze time stampen middels de blockchain? Je beschrijft de uitvinding in een digitaal tekstdocument en voorziet dit van je naam. Vervolgens voeg je een blockchaintransactie toe aan de blockchain met de inhoud van dit document.

Zodra de transactie in de blockchain is opgenomen, is deze gekoppeld aan een blok, waaraan een datum en tijd is gekoppeld. Alle partijen in het blockchainnetwerk zijn het erover eens (en kunnen wiskundig verifiëren) dat dat blok op dat tijdstip werd gemaakt, en dat jouw document daar onderdeel van uitmaakt.

Wanneer je later wilt bewijzen dat jíj op een bepaald moment de uitvinding hebt gedaan, hoef je slechts te verwijzen naar dat blok in de blokketen. Iedereen die meedoet in het blockchainnetwerk kan dit blok terughalen uit de geschiedenis en verifiëren dat zich daarin een document met jouw naam en de uitvinding bevindt.

Bovenstaande methode kun je op dit moment al gebruiken, bijvoorbeeld door in een Bitcointransactie extra tekst te laten toevoegen.

Een stapje verder: anonieme time stamping

Het nadeel van bovenstaande werkwijze is dat je uitvinding voor iedereen leesbaar is: hij staat immers in de blockchain. Je kunt dit oplossen door niet de beschrijving van de uitvinding zélf, maar een zogenaamde hash van de beschrijving te uploaden. Een hash is een soort controlegetal. Stel je voor dat je in een document bijvoorbeeld het aantal letters ‘e’ telt, en alleen dit getal aan iemand vertelt, samen met het aantal woorden in het document. Achteraf kan iemand controleren dat een document aan dit controlegetal voldoet, maar op basis van het controlegetal alleen kan het document niet worden gereproduceerd.

Nou is het relatief eenvoudig om een ánder document te maken dat hetzelfde aantal letters ‘e’ en aantal woorden, maar andere inhoud bevat. Cryptografische hashes zijn daartegen bestand, en hebben de eigenschap dat het praktisch onmogelijk is om een ander document te maken dat hetzelfde controlegetal oplevert (een zogenaamde ‘collision’).

Als je dus op een bepaald moment een hash hebt ingevoegd in de blockchain, en later een document kunt laten zien dat die hashwaarde heeft, dan heb je aangetoond dat je op dat tijdstip over het document beschikte, zonder dat de inhoud van het document bij anderen bekend hoeft te zijn.

Tot slot

Zoals je merkt komen er bij het inzetten van de blockchain een aantal nieuwe, wiskundige principes kijken. Begrip van deze principes is cruciaal om nieuwe toepassingen op basis van de blockchain te kunnen bouwen. Deze toepassingen kunnen echter, zoals hier beschreven, erg krachtig zijn, en een goede vervanging vormen voor traditionele alternatieven.

< Lees DBS #2               Lees DBS #4 >

 

Benieuwd naar meer?

Dialogic helpt publieke organisaties met beleidsvorming met en rondom nieuwe technologieën. In de Dialogic Blockchain Series leggen we uit wat blockchain kan betekenen voor overheden en behandelen we elke twee weken een ander onderwerp. Meld je dus nu aan en blijf op de hoogte!

[contact-form-7 id=”4210″ title=”Inschrijven blockchain series”]

Heb je vragen of ben je benieuwd wat blockchain voor jou kan betekenen? Neem contact op met Tommy van der Vorst.