Nederland is een van de landen met het hoogste internetgebruik ter wereld. Meer dan 80% van de Nederlanders heeft toegang tot het internet. Het is daarom niet verwonderlijk dat de Nederlandse overheid steeds meer diensten op het internet aanbiedt. De stilzwijgende aanname is dat het internet een algemeen toegankelijk kanaal is en dat burgers deze diensten dan ook kunnen gebruiken.

Die aanname blijkt niet correct te zijn. In de praktijk hebben heel veel burgers grote problemen te hebben met het gebruik van overheidswebsites. Burgers baseren zich op de verkeerde informatie of vinden in het geheel de informatie niet die ze zoeken. Het feitelijke effectieve gebruik van informatie en publieke diensten op het internet ligt waarschijnlijk nog onder de 40%.

Het gebrek aan gebruiksvriendelijke websites is voor alle Nederlandse burgers een probleem maar speelt nog in hogere mate voor diegenen die problemen hebben met lezen. Dat zijn er ruim 1,5 miljoen. Ze zijn analfabeet, dyslectisch, hebben een (visuele) beperking of beheersen de Nederlandse taal niet voldoende.

Wij menen dat het internet grote kansen biedt voor inclusie. De huidige belemmeringen zijn niet inherent aan het internet zelf maar worden veroorzaakt door de manier waarop het internet op dit moment wordt gebruikt. Websites kunnen weldegelijk zo worden ontworpen en gebouwd dat ze toegang geven tot informatie en diensten die tot voor kort niet toegankelijk worden voor grote groepen burgers.

De zogenaamde Webrichtlijnen zijn erop gericht om de bouwkwaliteit van overheidswebsites te verbeteren. Hierdoor zou de toegankelijkheid uiteindelijk sterk verbeterd moeten worden. In de praktijk verloopt de introductie van de Webrichtlijnen moeizaam. Blijkbaar wegen voor veel gemeenten de baten niet op tegen de kosten. Eén van de problemen met de Webrichtlijnen is dat ze zich voornamelijk op de techniek concentreren. De gebruiker zelf blijft grotendeels buiten beeld.

De inclusie van burgers zou zich wat ons betreft ook moeten uitstrekken tot het ontwerpen en bouwen van overheidswebsites. Ofwel, we moeten ophouden om achter de ruggen van de gebruikers, burgers en doelgroepen om allerlei regels en verplichtingen op te stellen. Het alternatief ligt voor de hand: neem burgers en gebruikers serieus en vraag ze zelf wat ze van overheidswebsites vinden. Dan blijkt er vaak een wereld open te gaan. Voor allerlei problemen rond toegankelijkheid blijken praktische en betaalbare oplossingen te bestaan die in de praktijk door gebruikers enthousiast worden omarmd. Het feitelijk gebruik zou dus altijd het uitgangspunt moeten zijn bij het (her)ontwerp van overheidswebsites, geen steriele set van theoretische regels.

Nogmaals, het internet biedt volgens ons grote kansen voor inclusie. Er zijn tal van interessante mogelijkheden. Op woensdag 13 mei organiseren wij een seminar waarin een overzicht zal worden gegeven van de huidige stand van zaken, waarin een aantal gebruikers met taalproblemen zelf aan het woord zal komen, en waar een aantal concrete oplossingen zal worden getoond waardoor overheidswebsites echt kunnen gaan werken voor hun gebruikers.

Voor meer informatie en aanmeldingen voor de gratis seminar “Overheidswebsites die werken voor gebruikers??? kunt u contact opnemen met Robbin te Velde of Barbera van den Berg.

Datum: 13 mei 2009 van 14.00 tot 17.00 uur
Lokatie: Game gebouw, Goeman Borgesiuslaan 77, te Utrecht